مدیر سایتیکی از مهم ترین موارد فسخ قرارداد در حقوق قراردادها، فسخ ناشی از وجود عیب در موضوع قرارداد است. قانون مدنی ایران در مواد 422 تا 427 به این موضوع پرداخته و شرایط خاصی را برای استفاده از این حق فسخ در نظر گرفته است. مطابق قانون، عیب زمانی مخفی محسوب می شود که مشتری در زمان انعقاد قرارداد از آن آگاهی نداشته باشد. این عدم آگاهی می تواند ناشی از مخفی بودن عیب در ذات کالا یا ناشی از عدم توجه مشتری به آن باشد. به عبارت دیگر، کاهلی و بی توجهی مشتری در بررسی کالا نمی تواند مانع استفاده از حق فسخ ناشی از عیب باشد. نکته قابل توجه در این زمینه آن است که تشخیص عیب بر اساس عرف و عادات جامعه صورت می گیرد. بنابراین، آنچه در یک زمان و مکان به عنوان عیب محسوب می شود، ممکن است در زمان و مکان دیگر چنین تلقی نشود. این مسئله در تنظیم قراردادهای فروش حائز اهمیت است و ضرورت دارد که تمامی شرایط و مشخصات کالای موضوع قرارداد در قرارداد درج شود.
علاوه بر این، در برخی موارد ممکن است عیب مشهود و قابل تشخیص باشد، اما مشتری به دلایلی از آن آگاه نباشد. در چنین مواردی نیز مشتری می تواند از حق فسخ استفاده کند، زیرا عدم آگاهی مشتری از عیب مشهود، در حکم عیب مخفی است. شایان ذکر است که قانون مدنی علاوه بر شرط عدم آگاهی مشتری، شرایط دیگری را نیز برای استفاده از حق فسخ ناشی از عیب در نظر گرفته است. به عنوان مثال، عیب باید موجب ضرر و زیان قابل ملاحظه برای مشتری شده باشد و همچنین مشتری باید در مدت معقولی پس از کشف عیب، اقدام به فسخ قرارداد کرده باشد. در این راستا، مشتری می تواند با ارائه دلایل و مستندات کافی، وجود عیب مخفی را به فروشنده اثبات نماید و درخواست فسخ قرارداد را مطرح کند. در صورت عدم پذیرش فروشنده، امکان طرح دعوا در مراجع قضایی نیز وجود دارد. در مجموع، استفاده از حق فسخ قرارداد ناشی از عیب، مستلزم رعایت شرایط خاصی است که عمدتاً بر پایه عدم آگاهی مشتری از عیب، ضرر و زیان قابل ملاحظه ناشی از آن، و اقدام به فسخ در مدت معقول پس از کشف عیب استوار است. بنابراین، در تنظیم قراردادهای فروش باید به این موضوعات توجه ویژه داشت و تمامی جزئیات مربوط به کالای موضوع معامله را در قرارداد درج نمود.سوال مخاطبین: میخواهم بدانم که در صورت فسخ قرارداد، آیا باید هزینههایی را که تاکنون توسط مشتری پرداخت شده است، به اون بازگردانده شود؟
بله، این موضوع در قوانین و مقررات مربوط به فسخ قرارداد به تفصیل توضیح داده شده است. وقتی یک قرارداد فسخ میشود، مشتری باید تمام مبالغی را که تا آن زمان پرداخت کرده است، دریافت کند. قانون در این موارد به حمایت از حقوق مشتری پرداخته است. البته این موضوع ممکن است بنا به شرایط خاص قرارداد و نوع خدمات مورد توافق، متفاوت باشد. در برخی موارد ممکن است مبالغ پرداخت شده به صورت کامل یا جزئی، قابل استرداد نباشد. به طور کلی، مشتری باید پس از فسخ قرارداد، مبالغی را که تا آن زمان پرداخته است، دریافت کند. اما شرایط خاص هر قرارداد باید در نظر گرفته شود و در صورت عدم اطمینان، توصیه میشود که مشتری با مشاور حقوقی خود مشورت کند.
