
دادرسی جمعی و حمایت از مصرف کننده
در دادرسی جمعی با اعطا نمایندگی انبوه متقاضیان احقاق حق به یک نهاد ، سازمان مردم نهاد یا حتی یک شخص حقیقی ، پی گیری منسجم و تعامل سازنده با دستگاه قضا و رسیدگی کننده به دعوی تسریع می گردد.
روشهای مختلفی برای رفع مشکلات رسیدگی و اطاله دادرسی وجود دارد. دادرسی جمعی از منظر سرشکن شدن هزینه کلان دادرسی و البته تقسیم زمان اختصاص داده شده از سوی مدعیان حق، زمینه صرفه جویی و بهینه شدن فرایند احقاق حق را ایجاد می نماید
هدف از طرح دعاوی جمعی و پیشبینی مقررات حاکم بر آن، اعطای نمایندگی از جانب گروه یا جمعی بیشمار یا محصور به افرادی معدود است تا اصالتاً و نیابتاً به حفظ و مطالبه ی منافع خصوصی کل افراد گروه اقدام کنند. شایان توجه است که «زیان جمعی» متفاوت از خساراتی است که در این نوشته مدنظر است. در حقیقت «زیان جمعی زیانی است که به گروه یا مجموعه ای وارد میآید و اعضای گروه تنها از این حیث یعنی عضویت در گروه و بدین اعتبار زیان میبینند… . در زیان جمعی زیاندیدگان زیاندیده نیستند مگر بدان سبب که به یک گروه زیاندیده تعلق دارند» همانگونه ملاحظه میشود در زیان جمعی، زیان افراد به تنهایی اصالت ندارد و صرفاً به سبب عضویت یا تعلقشان به یک گروه خاص (برای مثال انجمن مالکان ساختمان یا کانون وکلا) زیاندیده تلقی میشوند؛ این درحالی است که در خسارات جمعی که مدنظر مقاله ی حاضر میباشد، تکتک زیاندیدگان دچار خسارت شده اند و خسارت هر یک، اصالت دارد اما به دلایلی از قبیل ضعف موضع در مقابل خوانده یا قابل اغماض بودن خسارت هر یک به تنهایی، تصمیم به اقامهی دعوا به صورت دعاوی جمعی و نقش آنها در احقاق حقوق مصرف کنندگان گروهی در مواردی قابلیت طرح می یابند که عمل زیانباری توسط عرضه کننده ای در سطحی گسترده و انبوه رخ دهد به نحوی که به مصرف کنندگان محصولات او خسارت وارد شود. در تعریف این نوع آیین دادرسی گفته اند که: «آیین دادرسی است که حل و فصل ادعاهای تعدادی از اشخاص علیه خواندهی واحد را در قالب یک دعوا میسر می سازد. در یک دعوای جمعی، یک یا چند شخص (خواهان (های) اصلی یا نماینده (ها) ) به اصالت از جانب خویش و به نیابت از 3 سایر اشخاص (گروه ) اقامه ی دعوا می کنند. این اشخاص از بابت یک عمل غیرقانونی واحد یا اعمال غیرقانونی مشابهی که خوانده مرتکب شده است مدعی حقی میباشند که مورد درخواست خواهان های اصلی نیز هست. از اینرو، ادعاهای آنها دارای جهات حکمی و موضوعی مشابهی با ادعای خواهان اصلی است.
دادرسی جمعی
در این شیوه ی دادرسی، فقط خواهان (های) اصلی طرف دعوا محسوب میشود و هویت دقیق اعضای گروه معلوم نیست و تنها توصیف میشوند .« دعاوی جمعی در ایالات متحده ی آمریکا از پیشینه ی نسبتاً دیرینه ای برخوردار بوده و قواعد و کاربرد آن کاملاً شناخته شده میباشد. قواعد حاکم بر این دعاوی در ماده ی 23 قواعد دادرسی مدنی فدرال ایالات متحده آمده است.
- مقایسه تطبیقی با دعاوی گروهی